İÇERİK

Günümüzde program geliştirme çalışmalarını gerekli kılan bazı nedenler vardır. Bunlardan biri, yeni bilgi birimlerinin programlara yansıtılması, diğeri ise bilim ve teknolojideki hızlı gelişme ve bilgi patlamasıdır.

İçerik “Ne öğretelim?” sorusuna cevap arar. İçerik hedefe göre belirlenir ve eğitim öğretim etkinliklerinin hedefe ulaşması için bir araç rolündedir.

Seçilen içerik;

1. Hedef davranışlarla tutarlı olmalı

2. Öğrenci için anlamlı olmalıdır.

3. Öğrencilerin gelişim düzeyine uygun olmalı.

4. Güncel olmalı.

5. Bilimsel açıdan doğru olmalı.

6. Öğrencilerin ön bilgilerine ve geçmiş yaşantılarına uygun olmalı.

7. Uygulanabilir olmalı.

8. Kendi içinde tutarlı olmalı.

9. Kullanılabilir ve yararlı olmalı.

10. Ekonomik olmalı.

11. Öğrenilebilir ve gerçek yaşamla ilişkili olmalı.

12. Anlamlı olmalı.

13. Sistematik olmalı.

14. Öğrenciyi düşünmeye yöneltmeli.

İçerik düzenlenirken uyulması gereken bazı kurallar vardır. Bunlar;

Somuttan soyuta, Basitten karmaşığa, kolaydan zora, yakından uzağa olarak sıralanabilir. İçerik aşamalı ve biri birinin ön koşulu olacak şekilde sıralanmalı.

HEDEF İÇERİK ÇİZELGESİ ( BELİRTKE TABLOSU )

Eğitim hedef-davranışlarla, program içeriğinin iki boyutlu bir çizelge üzerinde gösterilmesine belirtke tablosu denir.

Örnek Belirtke Tablosu:

Belirtke tablosunun oluşturulması üç aşamada oluşmaktadır.

1. Öğretim hedeflerini belirleme.

2. Ders içeriğini belirleme.

3. İki boyutlu çizelgeyi hazırlama.

Dikey boyutunda konu ya da üniteler yer alır. Yatay boyutunda ise hedefler ve davranışlar yer  alır.

Hedeflerin hangi içerikle ilgili olduğu belli olur. Programın hedef içerik ilişkisini kurmak için ilgili davranışlarla konu başlıklarını kesiştiği yere (X) işareti konur. İşaret konulan yerler önemli davranışları , işaretsiz yerler ise önemsizleri belirtir. 

Belirtke Tablosunun işlevleri

1. Hangi ünite ya da konuda hangi düzeyde hedefin daha ağırlıklı olduğunu ortaya koyar.

2. Ünitelerin programdaki önemini belirtir.

3. Düzenlenecek öğrenme yaşantılarının seçimini gösterir.

4. Değerlendirmede kullanılacak soru sayısını gösterir.

5. Belirtke tablosunun en önemli işlevi ölçme araçlarını kapsam geçerliliğini sağlamasıdır.

ÜNİTE ANALİZİ

Ünite analizi, bir ünitede öğretilecek öğelerin belirlenmesidir. İçerik biraz daha sınırlandırılır. Bir eğitim programındaki özel hedef ve davranışları, bu hedeflere ulaşmak için yararlanılması düşünülen ünitenin bölümleri arasındaki bağlantıları gösteren tablodur

İÇERİK DÜZENLEME YAKLAŞIMLARI

1. Doğrusal Programlama Yaklaşımı: Tyler tarafından geliştirilmiştir. Birbiri ile ardışık sıralı, yakın ilişkili, zorunlu ve önkoşul öğrenmelerin ağırlıklı olduğu konuların düzenlenmesinde kullanılır. Aşamalılık özelliği taşıyan dersler için kullanılır. Matematik, tarih, Fen bilgisi gibi aşamalılık özelliği taşıyan dersler için kullanılır.

2. Sarmal Programlama Yaklaşımı: Bruner tarafından önerilmiştir. İçerik, doğrusal bir sıra izlemez. Daha önce öğrenilmiş konular gerektikçe tekrar edilebilir. Bu programla hazırlanmış içerikler daha esnektir. Her konunun kendi içindeki konuları arasında bir ardışıklık söz konusu olabilir. Öğrenme süresi ve öğrenilecek konular kontrollüdür. Özellikle yabancı dil öğretiminde kullanılır.

3. Modüler Programlama Yaklaşımı: Vygotsky tarafından geliştirilmiştir. Konular modüller halinde düzenlenir. Modüllerin birbirleriyle ilişkili olması beklenmez. Önemli olan modüllerin anlamlı bir bütün oluşturmasıdır.  Konuların hangi sırayla öğretileceği açısından esnektir. Öğretim sonunda alınacak sonuçlar bellidir. Her modül kendi içinde doğrusal, sarmal gibi yaklaşımlarla düzenlenebilir. Meslek ve beceri eğitimi gerektiren derslerde kullanılır. Vatandaşlık, fen bilgisi gibi derslerde kullanılır.

4. Piramitsel Programlama Yaklaşımı: İlk yıllarda geniş tabanlı konuların yer aldığı ileriki yıllarda konuların gittikçe daraldığı ve uzmanlaşmanın olduğu bir yaklaşımdır. Program esnek değildir. Öğrencinin programın sonunda durumu bellidir. Alanın uzmanı olur.

5. Çekirdek Programlama Yaklaşımı: Piramitsel program yaklaşımına benzer. Ortak konular ilkönce belirlenir ve bu konular her öğrenci tarafından alınır. Temel konuları alan öğrenci daha sonra kendisine sunulan seçeneklerden istediğini alabilir. Bu açıdan program esnektir. Bunlar dışında bütün özelikleri piramitsel yaklaşım ile ayıdır.  Örnek; fen bilgisi konularını bütün öğrenciler almak zorundadır. Daha sonra öğrenciler fizik, kimya ve biyoloji derslerinden istediğini alarak bu konuda uzmanlaşır.

6. Konu Ağı-Proje Merkezli Program Yaklaşımı: J.Dewey tarafından önerilmiştir. Öğrencilere konuların ağı bir harita gibi çıkarılır. Belirli zamanlarda nerelerde olmaları gerektiği söylenir. Konular küçük projeler olarak da belirlenebilir. Konuların içeriğine öğrenciler grup ya da bireysel olarak kendileri karar verir.

7. Sorgulama Merkezli Programlama Yaklaşımı: J.Dewey tarafından önerilmiştir. İçerik öğrencilerin sorularına göre düzenlenir. Öğrencilerin soruları ve gereksinimleri ön planda tutulur. İlkokul düzeyinde öğrenme yaşantıları oluşturulabilir. Lisansüstü eğitim düzeyindeki içerik düzenlemede uygun bir yaklaşım olarak düşünülebilir.

8. Disiplinler arası Programlama Yaklaşımı: Özellikle korelasyon desen tasarımının uygulandığı öğretim sisteminde uygulanır. Merkeze alınan bir derste işlenen konu diğer derslerde de benzer olarak veya aynısı işlenir. Dersler arasında ilişki kurulur. Örnek: mihver ders olan Hayat Bilgisi dersinde 23 Nisan Bayramı işlendiğinde diğer derslerde de aynı konu işlenir.