DEĞERLENDİRME
Değerlendirme çeşitli şekillerde yapılmaktadır.
Kıyaslama esasına göre yapılan değerlendirme ikiye ayrılır.
1. Norma dayalı (göreli, bağıl) değerlendirme: Bireyler birbirleri ile karşılaştırılır. Öğrencilerin değerlendirmesinde sınıf ortalaması ölçüt alınır.
2. Ölçüt dayanaklı (mutlak, hedef dayanaklı, erişiye bakılarak) Değerlendirme: Öğrenme sonucunda öğrencilerin istenen davranışları ne kadar kazandıkları kontrol edilir. Programın başında öğrencilerin istenen davranışlara ne kadar sahip olduklarına bakılır. Öğrencilerin programın sonunda istenen davranışların ne kadarına sahip olduklarına bakılır. Aradaki fark programın başarısını ortaya koyar.
Hedefler belli amaçlar için de yapılabilir. Kendi içinde üçe ayrılır.
Değerlendirme, programa girişte, süreçte ve çıkışta yapılır.
· Programa girişte yapılan değerlendirme, tanılayıcı değerlendirme.
· Program sürecinde yapılan değerlendirme, biçimlendirici değerlendirme.
· Program çıkışında yapılan değerlendirme düzey belirleyici değerlendirmedir.
1. Tanılayıcı Değerlendirme: Tanıma ve yetiştirmeye yönelik değerlendirmedir. Öğrencilerin programa girmeden önceki bilgilerini ölçmek için yapılan değerlendirmedir. Öğrencilerde var olan özelliklere göre program düzenlenmek için yapılır. Bu durumda öğrenciye istenen özellikler kazandırılmaya çalışılır.
2. Biçimlendirici değerlendirme (Formatif Testler): biçimlendirmeye ve yetiştirmeye yönelik değerlendirmedir. Program süreci içerisinde öğrencilere uygulanan değerlendirmedir. Öğrencilerin, eksik yönleri tespit edilip tamamlanmaya çalışılır. Bu aşamada dönüt çok önemli bir yer tutmaktadır. Öğrencilerin yanlış öğrenmeleri ve eksikleri tespit edilip düzeltmek için yapılır.
3. Düzey Belirleyici Değerlendirme (Summatif Testler): Program sonunda öğrencilerin hangi becerileri, davranışları, bilgileri kazandığını ölçmeye yönelik yapılan değerlendirmedir. Bu testler programın eksiklerini görmek için de çok önemlidir. Bu değerlendirmede öğrencideki kritik davranışlar kontrol edilir.
PROGRAM DEĞERLENDİRME YAKLAŞIMLARI
1. Hedefe Dayalı Değerlendirme: Tyler tarafından geliştirilmiştir. Tyler’ a göre bir eğitim programının hedef, öğrenme yaşantıları ve değerlendirme olmak üzere üç temel öğesi bulunmaktadır. Hedefler ve öğrenme yaşantılarının etkinliğine bakılır. Deneysel araştırma yöntemlerine uygundur. Öğrenci davranışları programın başında ve sonunda kontrol edilir. Hedeflere ulaşma derecesine bakılır. Aradaki fark programın etkinlik derecesini belirtir.
2. Metfessel - Michael Modeli: Programın değerlendirilmesine öğretmenler, öğrenciler, yöneticiler ve sıradan vatandaşlar katılır. Bu kişiler programın değerlendirilmesine dolaylı veya direk olarak katılırlar.
3. Provus Farklar Yaklaşımı: Programın standartları ve performansı belirlenir. Performans ile standartlar karşılaştırılır. Aralarındaki farka bakılarak değerlendirme yapılır.
4. Stake’ nin Uygunluk – Olasılık Modeli: Program değerlendirmeyi üç boyutta ele alır. Bunlar; Girdi, Süreç ve Çıktı(ürün) dır. Tasarlanan ve gerçekleşen çıktının uygunluğuna bakılır. Tasarlananın gerçekleşip gerçekleşmediğine bakılır.
5. Stuftlebeam Bağlam (çevre), Girdi, Süreç ve Ürün Modeli: Amaç program hakkında karar verme yetkisine kişilere bilgi vermektir. Çok kapsamlı bir program değerlendirme modelidir.
Şu dört öğe ile ilgili veriler toplanarak program hakkında karar verilir;
· Planlama ile ilgili kararlar.
· Yapılaştırma ile ilgili kararlar
· Uygulama ile ilgili kararlar.
· Yeniden düzenleme ile ilgili kararlar
6. Ürüne bakarak değerlendirme:
Bu değerlendirmede programın sonunda öğrencilerin kazanması gereken istendik davranışları kazanıp kazanmadıkları ortaya konur. Bunun için öğrencilerin giriş davranışları ile çıkış davranışları arasındaki farka bakılır. Programın etkilik derecesi bu farkta ortaya çıkmaktadır. En kapsamlı değerlendirmedir.
7. Programın Öğelerine Dayalı Değerlendirme:
Programın tam ve etkili biçimde değerlendirilmesi için tüm öğelerin incelenmesi gerektiğini savunur. Bu değerlendirme programın bütün öğeleri olan hedefler, içerik, eğitim durumları değerlendirme öğeleri değerlendirilerek programın etkiliği hakkında karar verilir. Her öğeye göre cevaplanması gereken sorular vardır.