Okul: Bir plan ve program dahilinde, bireyin ve toplumun ihtiyaçlarını göz önüne alarak öğretim ve yönetim faaliyetlerini sürdüren örgün eğitim kurumudur.Çağdaş eğitimin üç boyutu vardır. Bireyin gelişimi için eğitim ve yönetim faaliyetlerinin yeterli olmadığı belirlenmiş ve “öğrenci kişilik hizmetleri” ortaya çıkmıştır.

Öğretim: Okullardaki, öğrenci ile öğretmen arasındaki bilgi, beceri ve kültür aktarımına denir.
Yönetim: Öğretim faaliyetinin daha verimli gerçekleşmesi, öğrencinin daha sistemli ve düzenli olarak bu faaliyetten istifade etmesini sağlayan etkinliktir.

Öğrenci Kişilik Hizmetleri: Özellikle tek tek öğrencilerin kişilik gelişimini sağlamak için yürütülen, sosyal ve eğitsel etkinlikler, sosyal yardımlar (burs, kredi, yurt, yemek), özel eğitim ve yetiştirmeler, sağlık hizmetleri, rehberlik ve psikolojik danışma çalışmalarını içerir.

Öğrenci kişilik hizmetlerinin amacı, öğrencinin eğitim imkânlarından yararlanmasını engelleyen eksiklik ve olumsuzlukları ortadan kaldırmaktır. Rehberliğin Tanımı Rehberlik, bireye kendisini anlaması, problemlerini çözmesi, çevresine dengeli ve sağlıklı bir uyum sağlaması ve kendini gerçekleştirmesi için yapılan uzman yardımına denir. (Prof. Dr. Muharrem Kepçeoğlu)

Rehberlik alternatif yollar gösterme olarak tanımlanabilir. Bireye tüm seçenekler ve bu seçeneklerin

iyi ve kötü tarafları gösterilir, bireyin kendi seçimini kendisi yapması sağlanır.
Kendini Tanıma: Kişinin, genel ve özel yeteneklerini, ilgilerini, tutum ve davranışlarını, güçlü yada zayıf yanlarını bilmesi anlatılıyor.

● Yardım dendiğinde, bireye öğüt verme, karar verme, sorununu çözme anlaşılmamalıdır. Yardım dendiğinde, problemleri çözebilmek için değişik seçenekleri görebilmesi, en uygununu seçebilmesi, kararlarını verebilmesi için bilinçlendirme anlaşılmalıdır.

● Rehberlik bir bilgilendirme hizmetidir. Bireyin kendini, ilgi ve yeteneklerini tanımasını sağlayan, bir mesleğe yönelten ve o meslek konusundaki bilgi ve becerisini arttırmasını sağlayan bir bilgilendirmedir.

Rehberlik ve Psikolojik danışma

Rehberlik, psikolojik danışmayı da içine alan geniş bir kavramdır. Rehberliğin merkezinde yer alır ve rehberliğe göre çok daha sistemli ve teknik bir bilgilendirme becerisi gerektirir. Samimiyet ve güvene dayalı duygusal ilişki temeline oturtulduğundan rehberlikten ayrı bir uzmanlık alanı olarak düşünülmüştür.

REHBERLİK NEDİR? / REHBERLİĞİN İLKELERİ

● Rehberlik hizmeti profesyonel bir süreçtir, herkes veremez.

●Yalnızca problemli bireylere değil, herkese verilir.

● Bireye öğüt verme, karar verme değil, karar vermesine yardımcı olma, yol göstermedir.

● Rehberlik hizmetinde bireye acıma duygusuyla bakılmaz.

● Zorlama yoktur.

● Bireyi disipline etme süreci değildir.

● Bireyleri kayırma – kollama süreci değildir.

● Belli bir yaş grubuna değil, herkese yöneliktir.

● Gizlilik esastır.

● Gönüllülüğü gerektiren bir hizmet alanıdır.● Süreklidir.

● Bireyin karar verme stratejilerini geliştirme sürecidir.

● Birinci işlevi, bireyin kendisini tanımasını sağlamadır.

● Ekip çalışması gerektirir. (Ör.Rehber öğretmen tek başına bir şey yapamaz)

● Problemleri çözen bireyin kendisidir.

● Rehberlik hizmetinin merkezinde birey yer alır.

REHBERLİĞİN AMACI

Rehberlik, bireyin bir bütün olarak gelişmesini amaçlar. Bireyin kendini gerçekleştirmesine yardımcı olmaktır.

Kendini gerçekleştirme kavramı A. Maslov tarafından geliştirilmiştir. Maslov’un ihtiyaçlar hiyerarşisinde en üst basamağı kendini gerçekleştirme oluşturur. Kendini gerçekleştirme en üst basamağa ulaşma demektir.

Fizyolojik ihtiyaçlar ve güvenlik ihtiyaçları gibi alt düzey ihtiyaçlar rehberlik hizmetlerinin konusuyken, ait olma-sevgi, saygı ve kendini gerçekleştirme ihtiyacı üst düzey ihtiyaçlar olup daha çok psikolojik danışma hizmetlerinin görev alanına girer.

Kendini Gerçekleştirmiş Bireyin Özellikleri

● Gerçekçi

● Kim olduğunu ve olacağını bilir

● İnsanlara önem verir ve onları oldukları gibi kabul eder

● Yaratıcı

● Yeniliklere açık
● Yapıcı bir kişiliğe sahip
● Ruh sağlığı yerinde
● Kendisi ve toplumla barışık
● Kendine güvenen
● Geçmiş ve gelecekte yaşama yerine anı yaşama düzeyi yüksek
● Kendine ait gizli yanlara sahip
● Yalnız kalabilir
● Başkasını ve kendini takdir edebilir
● Demokratiktir
● İyi espri anlayışına sahiptir

Okullarda Rehberlik Hizmetlerinin Verilemesini Gerektiren Nedenler

● Öğrenci merkezli eğitim anlayışının gelişmesi
● Eğitim bilimlerindeki gelişmeler
● Bireysel farklılıkların eğitimde dikkate alınması
● Benlik gelişiminin ve duygusal gelişimin öneminin artması
● Toplumda akıl sağlığının ve sağlam kişiliğin önem kazanması
● Hümanist yaklaşımın insana değer veren ve bireyi merkez alan anlayışı
● Demokratik yaşam tarzının gelişmesi
● Öğrencilik (çocukluk) döneminin bireyin gelişiminde önemli olması
● Meslek tercihleri

Okullarda Rehberlik Hizmetlerinin Gerektiği Durumlar

● Ders çalışma tekniklerini geliştirme

● Olumsuz duygularla baş etme
● Mesleki tercihlerde bulunma

● Bireysel yaşam felsefesi oluşturma
● İletişim becerilerini kazanma

● Sosyal değerleri kazanma
● Olumlu kimlik kazanma

● İlgi ve yetenekleri geliştirme
● Beden ve ruh sağlığını geliştirme

● Benlik kavramını güçlendirme

Rehberliğin Tarihi Gelişimi ve Temelleri

● Bu günkü anlamıyla rehberlik oldukça yeni bir anlayış ve uygulamadır.
● İlk olarak mesleki rehberlik alanında ve Amerikan toplumunda ortaya çıkmıştır. Daha sonraları öğrencilerin başarı durumlarıyla ilgilenmiştir.
● Öğretimin, öğrenci merkezli olarak sürdürülmesi, eğitsel rehberliği ortaya çıkarmış ve öğretim programları öğrencilerin ilgi ve ihtiyaçlarına göre düzenlenmeye çalışılmıştır.
● Oryantasyon (uyum sağlayıcı) programların hazırlanması ve öğrencilere verimli ders çalışma alışkanlıkları kazandırılması etkinliklerine yer verilmeye başlandı.
● Duygusal ve sosyal sorunlarla ilgilenilmeye başlandı ve kişisel rehberlik ön plana çıktı.
● Kişisel rehberlik önceleri, uyumsuz ve davranış bozukluğu ortaya çıkaran öğrencilere yönelikti. Daha sonra bu davranış bozukluğunu ortaya çıkaran nedenlerin önlenmesi konusunda bir düşünce gelişti ve rehberliğin önleyici işlevi ortaya çıktı.
● Rehberlik artık her türlü öğrenciye yardım sunmaktadır. Bu şekilde rehberliğin geliştirici işlevi ortaya çıktı.
● Rehberlik çalışmaları ilk olarak mesleki rehberlik alanında ortaya çıktığı için orta öğretim kurumlarında başlamış, daha sonra, aile, sanayi ve sağlık alanında da çalışmaya başlamıştır.